Szczawnica i Krościenko nad Dunajcem
Szczawnica i Krościenko nad Dunajcem – baza wypadowa w Pieniny
Szczawnica i Krościenko nad Dunajcem są najbardziej znanymi miejscowościami u podnóża Pienin. Stanowią dobrą bazę wypadową w te góry. Natomiast w latach 1973-82 były połączone w administracyjny twór, który nazywał się właśnie Szczawnica – Krościenko.
Szczawnica – Zdrój
Szczawnica jest nie tylko miastem turystycznym, ale także uzdrowiskowym. Liczy około 6 tysięcy stałych mieszkańców, ale właśnie ze względu na okoliczne sanatoria i domy wczasowe zawsze jest tu więcej ludzi. Nie tylko w wakacje. Przez centrum miejscowości przepływa niewielka rzeka Grajcarek, która nieco dalej łączy się z Dunajcem. Prócz tego płyną są jeszcze Szczawny Potok, Potok Skotniski i Sopotnica. W Szczawnicy mają koniec słynne spływy z flisakami, których początek jest kilka kilometrów stąd w Sromowcach.
Szczawnica leży na granicy pomiędzy Beskidem Sądeckim, a Pieninami. Góry sprawiają, że na terenie miasta domy mieszkalne znajdują się na różnych wysokościach, te najwyżej położone stoją nawet ponad 830 m.n.p.m.
Historia Szczawnicy sięga początków XV stulecia. Co ciekawe znacznie ważniejsze było wówczas Krościenko (obecnie jest odwrotnie). W czasie zaborów tereny te dostały się pod panowanie Austrii. Za twórcę uzdrowiska w Szczawnicy uchodzi Józef Szalay, który pierwsze budynki zdrojowe, a także kaplicę zdrojową wzniósł w połowie XIX wieku. Również Szalay jest twórcą tutejszego Parku Górnego. W roku 1935 w Szczawnicy powstało pierwsze w Polsce nowoczesne inhalatorium. Natomiast w Pijalni Wód Mineralnych można spróbować kilka rodzajów szczawy czyli kwaśnej wody bogatej w sole mineralne i mikroelementy. Na leczenie przyjeżdżają tu głownie ludzie cierpiący na problemy układu oddechowego i reumatyzm.
Co warto zobaczyć w Szczawnicy?
Jest tu sporo zabytków – między innymi stare wille, z których każda ma swoją własną nazwę jak n.p. „Alma”, „Holenderka”, „Danusia” i jeszcze kilka innych. Są dawne domy zdrojowe, wspomniana wyżej pijalnia wód, altany i kaplice parkowe. Natomiast najstarszym budynkiem uzdrowiska jest Dwór Szalayów. Koniecznie trzeba też wspomnieć ładny dziewiętnastowieczny kościół św. Wojciecha.
Warto się przejść na spacer przez miasto. Zwłaszcza ładnie zrobiony jest deptak wzdłuż wspomnianego wyżej Grajcarka. Ze Szczawnicy można wjechać wyciągiem krzesełkowym na pobliską Palenicę (722 m.n.p.m.) Spośród tutejszych muzeów najbardziej znane jest Muzeum Pienińskie, które zmieniło swoją siedzibę. Kiedyś było w samej Szczawnicy obecnie w Szlachtowej (wsi w pobliżu). Blisko stąd, chociaż już we wsi Jaworki jest wejście do jednego z najsłynniejszych wąwozów w Pieninach czyli Wąwozu Homole.
Szlaki piesze ze Szczawnicy
czerwony – wzdłuż Dunajca do granicy ze Słowacją
niebieski – ze Szczawnicy Dolnej przez schronisko Orłowa i Sokolicę na Trzy Korony
niebieski od dworca PKS do schroniska na Przehybie przez dolinę Sopotnickiego Potoku
zielony od dworca PKS do schroniska na Przehybie przez Łysiny
żółty – na Dzwonkówkę przez Bryjarkę i schronisko na Beresniku.
żółty na Szafranówkę przez Palenicę
niebieski – ze Szczawnicy Dolnej na Wysoką.
Krościenko nad Dunajcem
Krościenko nad Dunajcem obecnie oficjalnie jest wsią, chociaż w latach 1348 – 1934 miał prawa miejskie. I rzeczywiście zanim sprawdziliśmy w encyklopedii byliśmy przekonani, że jest to małe miasteczko. Co więcej było miastem królewskim, czyli należało bezpośrednio do króla. Oprócz Centrum do Krościenka zalicza się także około 30 pomniejszych osad i przysiółków, w których łącznie mieszka blisko 3 i pół tysiąca ludzi (nie licząc przybyłych turystów). Podobno już w połowie XIII stulecia istniała w tym miejscu wioska o nazwie Trosztenko. Podobnie jak opisaną wyżej Szczawnicę miejscowość otaczają góry – Pieniny, Beskid Sądecki i Gorce. Tutaj też znajdują się źródła wód mineralnych.
Do najciekawszych atrakcji turystycznych Krościenka należą Muzeum Pienińskiego Parku Narodowego, i zabytkowy kościół Wszystkich Świętych. Jest także Zamek Pieniński, a raczej ruiny zamku, bo zostało z tego już bardzo niewiele.
W Krościenku znajduje się centrala Ruchu Światło – Życie założonego przez księdza Franciszka Blachnickiego (popularnie zwanego „Oazą”).
Szlaki z Krościenka
Czerwony – na Radziejową
Czerwony – na Turbacz
żółty na przełęcz Szopka – dalej niebieskim na Trzy Korony
zielony na Czertezik – dalej niebieskim na Sokolą Perć
zielony – przełęcz Sosnów – dalej niebieskim na Sokolicę
Foto: własne