Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie
Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie – znany zabytek
Bazylika Świętego Krzyża w Warszawie jest jednym z najbardziej znanych kościołów w polskiej Stolicy. Stoi przy Krakowskim Przedmieściu niedaleko Starego Miasta i Placu Piłsudskiego. Słuchacze Mszy Świętych radiowych znają go między innymi z transmisji, jakie mają miejsce regularnie w każdą niedzielę o godzinie 9.00. Natomiast w przeszłości był świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych.
W 1683 roku tutaj Jan III Sobieski modlił się przed wyprawa pod Wiedeń, a w 1704 po raz pierwszy w Polsce odprawiono w tym miejscu nabożeństwo „Gorzkich Żali”. Tutaj też król Stanisław August Poniatowski nadawał Order Świętego Stanisława, a w roku 1974 kardynał Wyszyński głosił słynne kazania świętokrzyskie. Wspomnieć też trzeba wizytę papieża Jana Pawła II w bazylice w roku 1987.
Od kaplicy do bazyliki
W roku 1510 stanęła kaplica p.w. Świętego Krzyża. Kilkanaście lat później zamieniono ją w mały kościółek. Nie wiadomo czy drewniany czy murowany (różne źródła różnie podają). Kolejna rozbudowa miała miejsce na początku wieku XVII. Wtedy też wokoło erygowano parafię. Od roku 1653 miejscem opiekują się księża misjonarze św. Wincentego a Paulo i jest to najważniejsza centrala tego zgromadzenia w Polsce.
Na skutek zniszczeń jakie dokonały się w czasie potopu szwedzkiego (1655 rok) konieczna była odbudowa, która zaowocowała nadaniem świątyni barokowego kształtu. Projekt wykonał architekt królewski z Włoch Józef Szymon Bellotti. Ponowna konsekracja nastąpiła w roku 1696. Jednakże późnobarokowe hełmy i piękna fasada pojawiły się dopiero w wieku XVIII. Hełmy zaprojektował Józef Fontana, a fasadę jego syn Jakub Fontana. Rzeźby na tejże fasadzie są dziełem wybitnego rzeźbiarza Jana Jerzego Plerscha.
Kolejna wielka odbudowa musiała nastąpić po II wojnie światowej. Na skutek zniszczeń uszkodzona została prawie połowa świątyni. Tytuł bazyliki mniejszej otrzymała w roku 2002 z inicjatywy papieża Jana Pawła II.
Architektura i wystrój
Budowla stoi na planie krzyża łacińskiego. Na zewnątrz dwie monumentalne kwadratowe wieże wyraźnie górują ponad innymi budynkami w pobliżu. Do wejścia prowadzą schody. Wyraźnie widać epokę baroku.
Oprócz głównej nawy w kościele znajduje się sporo bocznych kaplic i ołtarzy. Na wyróżnienie zasługują zabytkowe ołtarze św. Józefa, św. Michała Archanioła oraz św. Felicissimy męczennicy z jej relikwiami. Warta wspomnienia jest kaplica Matki Bożej Katyńskiej. Natomiast oryginalny ołtarz główny zniszczony podczas ostatniej wojny został zrekonstruowany w latach 1960 – 72. Wykorzystano do niego niektóre dawne elementy. Znany jest jeszcze w bazylice łaskami słynący obraz św. Judy Tadeusza. Sama nazwa miejsca też nie jest przypadkowa bowiem przechowywane są tutaj relikwie krzyża Chrystusowego.
W filarach kościoła znajdują się urny z sercami Fryderyka Chopina i Władysława Reymonta. Świątynia jest także miejscem spoczynku wielu wybitnych osobistości. Między innymi prymasa Michała Stefana Radziejowskiego. Groby znajdują się w tak zwanym dolnym kościele.
Chrystus niosący krzyż
Nie można nie wspomnieć słynnej figury Jezusa niosącego krzyż. Stoi ona na zewnątrz w pobliżu wejścia. Pierwotnie pomnik ten ufundowany w 1858 roku przez Andrzeja Zamoyskiego powstał z cementu. Jednakże kilkadziesiąt lat później na skutek uszkodzeń wymieniono go na replikę z brązu. Przewrócona przez hitlerowców i wywieziona podczas powstania warszawskiego rzeźba po renowacji wróciła na swoje miejsce w lipcu 1945 roku. Do niezwykłych znaków zalicza się fakt, że Chrystus zrzucony z cokołu wskazywał palcami na napis „Sursum Corda” czyli „w górę serca.”
Naprawiony cementowy oryginał stoi w kościele św. Macieja Apostoła w Kruszynie.
Z Warszawskich sanktuariów polecamy także kościół św. Stanisława Kostki przy którym znajdziecie grób księdza Jerzego Popiełuszki.
Foto: własne