Renesansowa katedra w Zamościu

Rzadko spotyka się w Polsce kościoły budowane w stylu renesansowym. Renesansowa świątynia w Zamościu wraz z całym Starym Miastem jest na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nosi nazwę katedra Zmartwychwstania Pańskiego i świętego Tomasza Apostoła.  Stoi na Szlaku Renesansu Lubelskiego.

Krótka historia zamojskiej katedry

Renesansowa katedra w Zamościu pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego i świętego Tomasza Apostoła ufundowana została w szesnastym stuleciu przez założyciela miasta – Jana Zamoyskiego, natomiast autorem projektu był Włoch Bernardo Morando. Wystrój kościoła powstał nieco później bo na początku wieku XVII, po śmierci architekta. Konsekracja odbyła się w roku 1637.

Pierwotny kształt nie zachował się do naszych czasów, bowiem w trakcie zaborów na początku XIX wieku nastąpiła znaczna przebudowa. Przebudową tą kierował generał Jan Mallet Maletski. Wówczas też kościół otrzymał po części kształty klasycystyczne.

Katedra w kolegiacie zamojskiej

Do 1992 roku świątynia była kolegiatą podlegającą biskupstwu chełmskiemu. Kiedy powstała diecezja zamojska stała się tutejszą katedrą. W 1999 roku gościł tu święty papież Jan Paweł II.

Renesansowa katedra w Zamościu – architektura i wystrój.

Świątynia powstała w typie bazylikowym z główną nawą wyższą i niższymi bocznymi. Ma 45 metrów długości i 30 metrów szerokości. We wnętrzu uwagę przyciąga późnobarokowy ołtarz. Pochodzi on z XVIII wieku, a pierwotny wcześniejszy został przewieziony do Tarnogrodu. Piękne jest też srebrne, bogato zdobione rokokowe tabernakulum.

Cennym elementem wyposażenia katedry zamojskiej są też piękne 25 głosowe organy. Do wnętrza prowadzą trzy wejścia.

Obok po południowej stronie katedry stoi dzwonnica z 3 zabytkowymi dzwonami – „Jan”, „Wawrzyniec” i „Tomasz”. Powstała ona w II połowie XVIII wieku. Wieża ta jest w sezonie letnim dostępna do zwiedzania i stanowi atrakcyjny punkt widokowy na miasto.

Renesansowa katedra w Zamościu – kaplice boczne

Po obu stronach świątyni zobaczycie są kaplice boczne (w sumie 9). Jedna z nich nazywa się kaplica Zamoyskich pw Przemienienia Pańskiego. Znajduje się w niej między innymi płyta nagrobna Jana Zamoyskiego fundatora miasta i kościoła.

Warta wspomnienia jest też Kaplica Matki Bożej Opieki. Znajduje się w niej obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem otoczony wielkim kultem mieszkańców miasta. Natomiast pod opieką bractwa różańcowego jest kaplica Różańcowa z kopią obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.

We wszystkich kryją się ładne ołtarze. Natomiast nagrobki rodziny Zamoyskich kryją się pod nawą główną w krypcie.

Muzeum sakralne katedry zamojskiej

W jednym z sąsiednich budynków mieści się Muzeum Sakralne Katedry Zamojskiej. Zobaczycie tam cenne zabytki związane z tutejszą świątynią.

Pierwotnie utworzone zostało w 1987 r., w pomieszczeniach dawnej siedziby dziekanów Kapituły Zamojskiej, zwanej Infułatką. W 2019 r., po zakończeniu prac remontowo-konserwatorskich budynku Wikarówki, zbiory Muzeum Sakralnego zostały przeniesione do zabytkowego Domu Wikariuszy.

Co jeszcze w Zamościu?

Jeśli będziecie w Zamościu zachęcam do odwiedzenia całego Starego Miasta, zwłaszcza Rynku, przepięknego dużego parku, twierdzy i muzeów. Natomiast atrakcją dla dzieci będzie wycieczka do ogrodu zoologicznego. Więc jest co zwiedzać.

Foto: własne