Co warto wiedzieć o Środzie Śląskiej

Co warto wiedzieć o Środzie Śląskiej

Co warto wiedzieć o Środzie Śląskiej? – no właśnie

Planując wyprawę na Dolny Śląsk, większość z nas jako cel podróży wybiera Wrocław, miasta Kotliny Kłodzkiej lub miejscowości położone niedaleko Jeleniej Góry. Tymczasem warto w trakcie przemieszania się między najbardziej znanymi dolnośląskimi miastami zrobić sobie przerwę. Oprócz odpoczynku po długiej jeździe samochodem dobrym powodem do zrobienia przystanku jest chęć odkrycia „prawdziwego skarbu nieopodal metropolii”. Przeczytajmy więc co warto wiedzieć o Środzie Śląskiej.

Środa Śląska – gdzie to jest?

Odległość zarówno drogowa, jak i kolejowa między Wrocławiem a Legnicą wynosi około 80 kilometrów. Środa Śląska znajduje się między tymi miastami. Jest to niewielkie miasto. Leży nad mało znaną rzeką, czyli Średzką Wodą. Obecnie w tej miejscowości mieszka około 9500 osób. Historycznie gród leży na Nizinie Śląskiej.

Dzieje grodu nad Średzką Wodą

Na dawnym szlaku handlowym w średniowieczu w okolicach dzisiejszej Środy Śląskiej istniała osada zwana Nowym Targiem. Przed 1214 rokiem otrzymała magdeburskie prawo miejskie, które po wielu zmianach przekształciło się w prawo średzkie. W 1231 roku zmarł w Środzie wygnany książę wielkopolski i krakowski Władysław III Laskonogi. Natomiast książę legnicki Bolesław II Rogatka włączył Środę Śląską do księstwa legnickiego w połowie XIII wieku. Od tego samego stulecia miasto funkcjonowało jako centrum handlu solą na Śląsku.

Niedługo potem Środa najpierw weszła w skład księstwa świdnickiego, a w 1392 roku stała się miastem czeskim. W XV wieku tereny tutejsze znane były z dobrego lokalnego piwa oraz uprawy winorośli. Od 1526 roku władzę w mieście przejęli Habsburgowie.

Kolejne stulecia także sprawiały, że miasto zmieniało raz po raz przynależność państwową. Niejednokrotnie zdarzały się również walki zbrojne. Podczas wojny trzydziestoletniej w 1632 roku Środę zajęły i zniszczyły wojska saskie. Kilka lat później wkroczyły wojska szwedzkie, a rozkazem majora Stalhaussa podpalono gród. Natomiast w 1742 roku Prusy przejęły władzę na całym Dolnym Śląsku.

W 1844 roku powstało połączenie kolejowe między Legnicą a Wrocławiem. Obecnie stacja Środa Śląska położona jest około 3 kilometry na północ od centrum miejscowości. Podczas II wojny światowej w średzkim rejonie istniały dwa jenieckie oddziały robocze obozu w Zgorzelcu. 9 lutego 1945 roku do miasta wkroczyła Armia Czerwona, a podczas walk Środa była zniszczona około w 30%. W 1945 roku oficjalnie Środa Śląska stała się polskim miastem, a administracyjnie nazwa miasta została zatwierdzona 7 maja 1946 roku. Wcześniej po niemiecku mówiło się Neumarkt, czyli wspomniany wyżej Nowy Targ (nie mylcie z Nowym Targiem na Podhalu!).

„Skarb średzki” w „Skarbie Dolnego Śląska”, czyli co warto wiedzieć o Środzie Śląskiej jeszcze?

Na wyróżnienie zasługuje Muzeum Regionalne – właśnie w tym budynku można podziwiać „Skarb średzki” czyli średniowieczną kolekcje monet i klejnotów. Zostały one znalezione w czasie prac archeologicznych pod koniec ubiegłego wieku. Dokładniej w latach 1985 oraz w 1988. Jest to jedno z najcenniejszych znalezisk archeologicznych XX wieku w Europie. Najwspanialszym eksponatem jest korona składająca się z 12 elementów. Muzeum jest czynne od wtorku do niedzieli. Obecnie można również zobaczyć ten obiekt wirtualnie.

Piękny jest także ratusz wraz z Rynkiem – budynek władz miejskich pochodzi z XV wieku, połączono go z wieżą więzienną. W środku siedziby miasta znajdowały się: sala rajców, sąd, waga miejska oraz szynk. Natomiast rynek znajdujący się obok zrewitalizowano i obecnie to miejsce stało się przyjazne dla pieszych oraz turystów, ponieważ plac wyłączono z ruchu samochodowego. Na rynku też znajduje się pomnik Rolanda. Pomnik ten powstał dla upamiętnienia setnej rocznicy zwycięstwa nad Napoleonem.

Wspomnimy jeszcze mury obronne, które powstały w XIII wieku. Łączyły się z nieistniejącym zamkiem. Pozostało ich około 1,7 km. Na uwagę zasługuje wieża widokowa. Powstała prawdopodobnie w połowie XIV wieku. Z tej baszty można zobaczyć nawet Śnieżkę przy bardzo dobrej widoczności.

Spośród zabytków sakralnych najcenniejszym jest kościół p.w. św. Podwyższenia Krzyża. Świątynię wybudowali ojcowie franciszkanie, a gdy opuścili miasto, w budynku zorganizowano szpital dla biednych. Obecnie pełni rolę kościoła parafialnego. Miłośników kąpieli wodnych zachęcamy do odwiedzenia tutejszego parku wodnego.

Z małych regionu polecamy także między innymi Mirsk, Lubomierz i Lwówek Śląski.

Tekst & Foto: Michał Sosnowski

 

Dodaj komentarz