Zamek krzyżacki w Olsztynku na Mazurach

Gotycki krzyżacki zamek w Olsztynku zbudowano na wzniesieniu w połowie czternastego wieku. Odbyło się to na polecenie Guntera von Hohensteina, który w tamtym czasie był ostródzkim komturem. Zamek miał być siedzibą burgrabiego, ściągającego podatki i kontrolującego szlaki handlowe. Nie było tu klasztoru, co odróżniało tę budowlę od wielu innych krzyżackich.

Zamek krzyżacki w Olsztynku – gdzie to jest?

Olsztynek jest miastem na Mazurach w północno – wschodniej Polsce. W przeszłości był to jeden z najmniejszych ośrodków zamkowo – miejskich w Prusach Krzyżackich. Co ciekawe oddalony o 28 kilometrów stąd Olsztyn to już nie Mazury ale Warmia. Zamek krzyżacki w Olsztynku zamek (a jakże by inaczej) przy ulicy Zamkowej.

Co warto wiedzieć o zamku w Olsztynku

Istnieje kilka różnych teorii na temat architektury obiektu. Najprawdopodobniej funk­cję głów­ne­go do­mu peł­nił pod­piw­ni­czo­ny, trój­kon­dyg­na­cyj­ny bu­dy­nek pół­noc­ny wznie­sio­ny na pla­nie pros­to­ką­ta o wy­mia­rach 10,7 x 28,4 met­ra.

Według niektórych budynek z wieżą zbudowano pierwotnie na planie czworokąta. Nie ma dokładnych informacji czy posiadał trzy czy cztery skrzydła. Podobnie jak wiele innych tego typu budowli zamek otoczony został murami z basztami narożnymi i fosą. W podzamczu mieściły się folwark, browar i młyn. Natomiast w głównym budynku mieściły się między innymi kaplica, refektarz, pokój gościnny i zbrojownia, a w podziemiach sklepione piwnice.

Według przekazów północne skrzydło zamku było najokazalsze i znajdowały się w nim mieszkania urzędników. Po sąsiedzku obok głównego budynku funkcjonowało niewielkie podzamcze, które jednakże miało własne fortyfikacje.

Kto bywał na zamku w Olsztynku i kto panował w okolicy?

Bywał tu wielki mistrz krzyżacki Winrich von Kniprode.

Po bitwie pod Grunwaldem zamek na krótko został oddany polskiemu królowi – Władysławowi Jagiełło. Jednak kilka lat potem wrócił w ręce krzyżackie. Stało się tak dlatego, że w czasie wojny trzynastoletniej początkowo Olsztynek opowiedział się po stronie Związku Pruskiego ale później uznał zwierzchnictwo Zakonu.

Podczas ostatniej wojny zakonu z Polską w grudniu 1519 roku Olsztynek zajęły wojska hetmana koronnego Mikołaja Firleja. Rozpoczęły wówczas trwającą ponad rok okupację zamku. Natomiast po sekularyzacji zakonu w roku 1525 czyli na początku XVI wieku cała okolica dostały się pod panowanie Prus Książęcych, a zamek przeznaczono na siedzibę administracji książęcego starosty.

Zamek krzyżacki w Olsztynku popadał w ruinę

Od roku 1414 zaczął stopniowo niszczeć. Różne uszkodzenia wojenne, później Tatarzy, którzy w 1656 zamek spalili, brak solidnych remontów do końcu osiemnastego wieku sprawiły, że zabytek stał się całkowitą ruiną, którą trzeba było częściowo rozebrać.

W dziewiętnastym wieku nastąpiła częściowa odbudowa w stylu neogotyckim. Niestety obie wojny światowe przyniosły kolejne zniszczenia.

Obecnie patrząc na budowlę łatwo odróżnicie pierwotne gotyckie fragmenty od późniejszych uzupełnień.

Szkoła w zamkowych murach

Od dziewiętnastego wieku zamek w Olsztynku służy jako budynek szkolny. Wówczas w dobudowanym neogotyckim skrzydle powstało gimnazjum. Jednym z tutejszych uczniów był laureat medycznej nagrody Nobla Emil Behring, a także ewangelicki ksiądz etnograf – profesor Herman Pełka.

Do dziś w budynku zamkowym mieści się szkoła. Dlatego też zabytek można oglądać i fotografować tylko od zewnątrz.

Polecamy też…

Polecamy też inne zamki województwa warmińsko – mazurskiego – między innymi w Nidzicy, Ostródzie, Olsztynie, Lidzbarku i zamek w Kętrzynie. Warto wybrać się do Działdowa, gdzie znajdziecie nie tylko zamek ale także Muzeum Pogranicza opowiadające o dziejach Państwa Krzyżackiego. No i koniecznie trzeba zaliczyć zamek w Malborku. Niedaleko znajduje się również miejsce najsłynniejszej średniowiecznej bitwy czyli Grunwald.

Foto: własne