Lidzbark Welski i jego okolice

Lidzbark Welski – brama na Warmię i Mazury

Województwo warmińsko – mazurskie jest jednym z największych powierzchniowo w Polsce. W jego skład wchodzą następujące krainy: Warmia, Mazury, Prusy Górne, Natangia (Prusy Dolne), Barcja, części Powiśla i Żuław Wiślanych, a także Ziemia Lubawska. To właśnie na pograniczu Ziemi Lubawskiej oraz Równiny Urszulewskiej położony jest Lidzbark Welski czyli miejscowość, która stanowi „bramę wjazdową na Warmię i Mazury”. Przepływa tędy jedna z najczystszych rzek w Polsce, czyli Wel, a krajobraz urozmaica Jezioro Lidzbarskie. Dowiedzmy się więcej o tych okolicach!

Dokładniej pisząc to malowniczo położone miasteczko usytuowane jest południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie działdowskim. Nie mylcie go więc z Lidzbarkiem Warmińskim. Do innych w pobliżu miast czyli Działdowa, Brodnicy, Żuromina i Lubawy jest niemal identyczna odległość około 25 kilometrów. Wokół grodu znajdują się dwa parki krajobrazowe: Welski oraz Górznieńsko – Lidzbarski. To idealne miejsca do uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, a także do obserwacji wielu gatunków ptaków oraz chronionych roślin.

Lautenburg, Lidzbark Welski, czyli historia „grodu nad Welem”

Nazwa miasta pochodzi od XIV-wiecznego komtura chełmińskiego Otto von Lutterberga. Około 1301 roku na prawie niemieckim powstaje „gród nad Welem”, a dwa lata później po nadaniu ziemi chełmińsko-michałowskiej Krzyżakom powstał zamek (niestety już nie istnieje). Krzyżacy potrzebowali zabezpieczenia przed najazdami z Mazowsza. W 1325 roku Lidzbark uzyskał prawa miejskie, a nadał je wcześniej wspomniany komtur chełmiński. Prawa te odnowiono w 1415. Kilkadziesiąt lat później mieszkańcy przystąpili do Związku Pruskiego w 1454 roku, ale na mocy II pokoju toruńskiego Lidzbark stał się polskim miastem. W 1772 roku podczas I rozbioru Polski tereny te przejęły władze Prus. Za czasów napoleońskich na przestrzeni lat 1807–1815 miasteczko należało do Księstwa Warszawskiego.

W II połowie XIX wieku rozwinęła się tu kolej. 1 września 1887 roku powstała linia kolejowa do Brodnicy, a 1 października do Działdowa. 18 stycznia 1920 roku Lidzbark włączono z powrotem do Polski,. Natomiast pół roku później gród został opanowany przez Rosjan. Podczas II wojny światowej wielu mieszkańców „grodu na Welem” zginęło, a miejscowość została zniszczona w 75%.

Czy wiecie, że od 1975 roku miasto posiada status miasta turystycznego? W lokalnym konkursie prasowym w 2012 roku czytelnicy wybrali Lidzbark „Letnią Stolicą Warmii i Mazur”.

Co warto zobaczyć w Lidzbarku oraz w okolicach?

W mieście znajdziecie Warmińsko – Mazurskie Muzeum Pożarnictwa – jedno z pierwszych w Polsce. W środku można obejrzeć nie tylko sprzęt do gaszenia pożarów ale także przedmioty związane z okoliczną historią. Jednakże na zwiedzanie trzeba się umówić (adres i telefon są dostępne w Internecie). Na wspomnienie zasługuje najstarszy zachowany lidzbarski kościół świętego Wojciecha, który powstał w 1752 roku. Przy Rynku zwanym inaczej Placem Hallera stoją secesyjne kamieniczki z przełomu XIX i XX wieku oraz fontanna

Jak wspomnieliśmy wyżej – w sąsiedztwie miasta rozciągają się aż dwa parki krajobrazowe. Welski Park Krajobrazowy powstał 18 grudnia 1995 roku. Występują tu jeziora, mokradła, torfowiska, trzęsawiska oraz źródliska. Do największych jezior zalicza się Rumian, Tarczyńskie oraz Grądy. Natomiast Górznieńsko – Lidzbarski Park Krajobrazowy – utworzono w 1990 roku. Są tu również jeziora rynnowe – Bryńskie oraz Górzeńskie. Najciekawszym pomnikiem przyrody jest „Dąb Rzeczypospolitej” – o obwodzie 649 cm i wysokości 33 m.

Polecamy Muzeum Przyrody i Muzeum Etnograficzne im. Edwarda Klemensa w Jeleniu. Zobaczycie w nim ekspozycję dotyczącą fauny i flory Welskiego Parku Krajobrazowego, a także część archeologiczną, która opowiada o zabytkach istniejącej niegdyś na tych terenach kultury staropruskiego plemienia Sasinów.

W powiatowym Działdowie warto wstąpić do zamku krzyżackiego i Muzeum Pogranicza. Niedaleko, chociaż już w innym województwie możecie też zwiedzić miasteczko Górzno