Cerkiew w Kwiatoniu p.w. św Paraskewy

Cerkiew w Kwiatoniu na liście UNESCO

Kwiatoń jest niewielką wsią w Małopolsce w powiecie gorlickim. Natomiast cerkiew w Kwiatoniu jest jednym z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych tego typu zabytków w Polsce. Nieprzypadkowo więc znalazła się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO w roku 2013.

Trochę historii

Świątynia powstała w końcówce XVII stulecia. Wiele źródeł podaje datę roku 1700, jednakże wieża jest blisko pół wieku młodsza. Na jednej z jej belek widnieje data 1743. W ciągu wieków odbywało się tu kilka większych remontów zarówno części głównej jak również wieży. Po przymusowym wysiedleniu Łemków podczas akcji „Wisła” świątynia opustoszała, a wkrótce potem zaczęto używać jej jako kościoła katolickiego. W obecnym czasie należy do parafii katolickiej w Uściu Gorlickim. Korzystają z niej także grekokatolicy.

Cerkiew w Kwiatoniu – architektura i wystrój

Podobnie jak wiele innych świątyń łemkowskich jest drewniana, orientowana z wyraźnym podziałem  na trzy części – prezbiterium, nawę główną i babiniec. Wszystkie z trzech wymienionych wyżej części kościoła powstały na planie kwadratu. Każda posiada osobny dach namiotowy z charakterystyczną cebulastą wieżyczką. Wszystkie zostały obite gontem. Cerkiew otacza drewniane ogrodzenie z bali, w którym znajdują się bramki. One również są kryte gontem i cebulastą banią.

Wewnątrz przyciąga uwagę piękna dziewiętnastowieczna polichromia, a także ikonostas – dzieło malarza Michała Bogdańskiego, który wykonał go w roku 1904. Chociaż niektóre elementy tego ikonostasu są starsze. Malowidła na ścianie przedstawiają między innymi scenę Przemienienia Pańskiego, ewangelistów i Opiekę Bogurodzicy. Barokowe elementy wyposażenia pochodzą z XVIII wieku, a ołtarz główny powstał w wieku XIX. W bocznych ołtarzach znajdują się cenne ikony Matki Bożej z Dzieciątkiem i zdjęcie Jezusa z krzyża. Kamienna kropielnica pochodzi z roku 1750.

Po kościele chętnych oprowadza bezpłatnie przewodnik. Poza sezonem letnim trzeba się z nim umówić.

Świątynie łemkowskie – atrakcje na południu Polski

Sporo łemkowskich cerkwi zachowało się na terenie Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego. Piękną cerkiew świętego Dymitra możemy też oglądać w możemy też oglądać w skansenie w Nowym Sączu

Foto: własne