Wzgórze Romańskie w Strzelnie

Wzgórze Romańskie w Strzelnie

Wzgórze Romańskie w Strzelnie – prawdziwa perełka

Strzelno  jest niewielkim, ale bardzo starym miastem w województwie kujawsko – pomorskim. Stałych mieszkańców liczy około 5 tysięcy. Prawa miejskie sięgają tu roku 1231. Natomiast Wzgórze Romańskie w Strzelnie należy do najcenniejszych miejsc w Polsce. Zarówno dla turystów jak też i znawców zabytków architektury. Od roku 2018 uznane zostało jako pomnik historii. Znajdziecie tu dwa bardzo stare kościoły. Jeden jest wyraźnie większy – pod wezwaniem Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny. Niech Was nie zmyli jego barokowa fasada, kryją się za nią prawdziwe średniowieczne skarby. Obok stoi maleńka rotunda świętego Prokopa. Przyjrzymy się każdej z tych świątyń osobno. A więc…

Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Maryi Panny

Jest to duża trójnawowa bazylika z transeptem. Prezbiterium zamyka apsyda. Powstał z granitowych kostek pomiędzy dwunastym i trzynastym wiekiem w stylu romańskim. Konsekracja odbyła się w roku 1216. W sąsiedztwie znajdowało się opactwo norbertanek. Niestety w osiemnastym wieku zabytek został „zepsuty” poprzez przeróbkę na styl barokowy. Pamiątką po tym jest między innymi fasada, o której wspominamy wyżej. Ma ona dwie wieże zakończone hełmami. Barokowa jest też kaplica św. Restytuta.

Aż do roku 1946 nikt nie wiedział, że pod grubymi tynkami znajdują się cenne romańskie zabytki. Najsłynniejszymi są kolumny z płaskorzeźbami. Najprawdopodobniej powstały one na przełomie dwunastego i trzynastego stulecia. A wiec w tym samym czasie, co cała świątynia. Coś podobnego znajdziecie tylko w Wenecji we Włoszech (w katedrze św. Marka) i w Santiago del Compostela w Hiszpanii. Płaskorzeźby przedstawiają między innymi personifikacje cnót i przywar. Są też na nich ornamenty roślinne.

Przy wejściu zauważcie nad głową piękny tympanon. Do cennych elementów wnętrza należą osiemnastowieczne konfesjonały, belka tęczowa także z osiemnastego wieku, polichromie. Warto również spojrzeć na ołtarz świętego Krzyża w którym umieszczono 658 relikwii.

Rotunda św. Prokopa

Malutka rotunda św. Prokopa stoi dosłownie obok kościoła, który opisaliśmy powyżej. Chociaż mała jest największą w Polsce romańską świątynią postawioną na planie koła. Jan Długosz w swoich kronikach podaje datę jej konsekracji w roku 1133. Jednakże naukowcy nie są tego pewni, niektórzy twierdzą, że obydwa zabytki powstały równocześnie.

Jako budulec posłużyły granitowe ciosy kamienne. Nawa jest okrągła (dlatego nazywa się rotunda). Natomiast przylegają do niej czworokątne prezbiterium (podobno jedyne takie w stylu romańskim na świecie). Są też dwie apsydy i wieża.

Przez kilka wieków budynek służył jako furta klasztorna. Ponowna konsekracja jako świątyni odbyła się w 1779 roku. Wtedy też otrzymała imię świętego Prokopa. Wcześniej była pod wezwaniem świętego Krzyża. Kościół został sprofanowany przez żołnierzy napoleona w roku 1812. Ponownie sprofanowali ją hitlerowcy w czasie II wojny światowej, którzy urządzili tu sobie magazyn. W roku 1945 podłożyli ładunki wybuchowe. W konsekwencji tego powstał pożar, który zniszczył całe wyposażenie i górną część wieży. Spłonął też cenny tympanon fundacyjny, którego odlew zobaczycie w prezbiterium. Zachowały się natomiast ściany.

Wewnątrz warto zauważyć dwunastowieczną kropielnicę i siedemnastowieczne stacje drogi krzyżowej z lipowego drewna (zachowało się 5). Są też zabytkowe płaskorzeźby z wizerunkami św. Onufrego i św. Marii Egipcjanki oraz romański grobowiec.

Nie tylko Wzgórze Romańskie w Strzelnie czyli kujawsko – pomorskie warte odkrycia

Wielu z nas mija województwo kujawsko – pomorskie na przykład kiedy z południa na północ Polski jedziemy nad morze. Warto się tu po drodze w kilku miejscach zatrzymać. Na naszej stronie opisujemy między innymi zamek w Świeciu oraz słynne Muzeum Archeologiczne w Biskupinie.

 

Foto: własne

Dodaj komentarz