Wystawa szopek krakowskich

Typowe szopki krakowskie znane są od końca XIX wieku. Jako pierwszego mistrza ich budowania podaje się Michała Ezenekiera. Sięgają one korzeniami do tych wcześniejszych.

Tradycje szopek od świętego Franciszka

Tradycja budowania bożonarodzeniowych szopek sięga czasów świętego Franciszka z Asyżu. Od osiemnastego wieku (niektóre źródła podają nawet szesnastego) w Polsce, w czasie bożonarodzeniowym pojawiali się na wsiach i ulicach miast kolędnicy. Przedstawiali on sceny nie tylko biblijnego narodzenia Jezusa. Łączyli to z ludowymi zwyczajami. Włączali też w inscenizacje postacie historyczne, a nawet legendarne. Wystawa szopek krakowskich po części do tych tradycji nawiązuje.

Jednym z atrybutów takich kolędników była bowiem właśnie szopka. Figurki Maryi, Józefa i Dzieciątka stały w niej na tle współczesnej wtedy architektury.

Charakter szopek krakowskich

Fenomen szopki krakowskiej polega na tym, że są one zupełnie inne niż te, jakie znamy chociażby z bożonarodzeniowych dekoracji świątecznych.

Każda szopka krakowska to bogato zdobiona budowla. Najbardziej istotną ich cechą jest wplatanie w konstrukcję charakterystycznych, znanych w Krakowie zabytków. Znajdziecie w nich kształty murów obronnych, Barbakanu, Bramy Floriańskiej. Obowiązkowe są także wieże kościołów, których jest przeważnie 3, 5 lub 7. Prócz tego są liczne arkady, attyki, godła i chorągwie.

Łączą elementy gotyckie, renesansowe i barokowe. Wśród postaci zauważycie tradycyjnie Świętą Rodzinę, anioły, Trzech Króli, ale także Wawelskiego Smoka, Pana Twardowskiego, Lajkonika. Są postacie z polskiej historii, przedstawiciele grup etnicznych, Cyganów, Żydów, maszkary zwierzęce i przeróżne inne.

Wystawa szopek krakowskich – prawdziwe dzieła sztuki

Szopki mogą być w bardzo wielu rozmiarach – od dużych ponad metrowych po miniatury mieszczące się w małych pudełkach. Natomiast, materiał do budowania też bywa różny – drewno, tektura, sklejka, prócz tego błyszczące blaszki, celofany, kolorowe szybki i tworzywa sztuczne. Niektóre są elektrycznie podświetlane z wmontowaną pozytywką.

Wyjątkowość zjawiska podkreśla wpisanie szopek na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Konkurs szopek krakowskich

W 1937 roku z inicjatywy Jerzego Dobrzyckiego pierwszy raz urządzono pierwszy konkurs szopek krakowskich. Druga edycja odbyła się w roku 1938, a kolejne z powodu wojny dopiero po roku 1945. Do tej pory przyciąga wielu chętnych twórców do pokazania umiejętności, ale też turystów, którzy te dzieła podziwiają.

Patrząc na eksponaty na wystawie pokonkursowej bardzo trudno byłoby samemu wybrać najpiękniejszą szopkę krakowską. Wszystkie są wspaniałe.

Celem konkursu jest między innymi zachowanie i też rozwijanie szopkarskich tradycji Krakowa.

Wystawa szopek krakowskich w Muzeum Krakowa – słynna na cały kraj

Autorzy prac pokazują je najpierw na stopniach pomnika Adama Mickiewicza co roku w pierwszy czwartek grudnia.

Później wszystkie nagrodzone prace konkursowe przekazywane są na wystawę szopek krakowskich. Każdego roku je prezentuje Muzeum Historyczne Miasta Krakowa od grudnia do lutego w Pałacu Krzysztofory czyli oddziale przy Rynku Głównym. Natomiast najstarsze szopki krakowskie zachowały się w Muzeum Etnograficznym.