Zamek krzyżacki w Malborku – na liście UNESCO

Zamek krzyżacki w Malborku – największy gotycki na świecie

Ten największy zamek gotycki na świecie i arcydzieło architektury rezydencyjno – obronnej późnego średniowiecza znajduje się zaledwie 80 kilometrów od Gdańska. Powstał w połowie XIII wieku. Przez ponad 150 lat był siedzibą wielkich mistrzów Zakonu Krzyżackiego i stolicą jednego z najpotężniejszych państw średniowiecznej Europy. Jego niezwykłe walory historyczno-artystyczne doceniono w 1997 roku, wpisując zamek na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Od tego momentu rokrocznie przyciąga blisko pół miliona turystów z całego świata. Nic dziwnego – można tam prawdziwie poczuć echa dawnej potęgi rycerskiej.

Kilka słów o historii zamku

Zamek w Malborku ma za sobą długą i niezwykle burzliwą historię, której początki sięgają czasów średniowiecza. W 1309 roku podjęto decyzję o przeniesieniu tu z Wenecji siedziby wielkiego mistrza zakonu. Malbork stał się wtedy również stolicą Państwa Zakonnego. Jego nazwa pierwotnie brzmiała Marienburg, czyli Gród Marii. W czasie wojny trzynastoletniej (1454 – 1466) został sprzedany królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi i od tego czasu, aż do 1772 roku, pełnił funkcję rezydencji królewskiej. Przez następne stulecia zabytek był niszczony i odbudowywany, aby w 1961 roku stać się siedzibą nowo powołanego Muzeum Zamkowego.

Struktura zamku

Główną bryłę budowli stanowią trzy połączone części, otoczone potężnym murem obronnym z bramami i niskimi wieżami. Centrum założenia obronnego stanowi Zamek Wysoki z krużgankowym dziedzińcem, spichlerzem zakonnym, refektarzem i Salą Narożną z wystawą archeologiczną. Na szczególne wyróżnienie zasługuje Wielki Kapitularz z unikalnym gwiaździstym sklepieniem oraz  kościół NMP z monumentalną, 8-metrową figurą Madonny z Dzieciątkiem, pokrytą barwną mozaiką.

Zamek Średni to miejsce z najcenniejszym fragmentem kompleksu, czyli Pałacem Wielkich Mistrzów. Wyjątkową architekturę i niezwykłe dekoracje wnętrz uzyskano za pomocą kontrastu kolorystycznego ciosów kamiennych, granitowych kolumienek i cegły. Natomiast w jego sąsiedztwie znajdziemy Wielki Refektarz z pięknym sklepieniem palmowym wspartym na trzech smukłych słupach.

Ostatnia część – Zamek Niski, znany też jako Przedzamcze – obejmuje dawną zbrojownię (Karwan), liczne zabudowania gospodarcze oraz wieżę, z której roztacza się niezwykła panorama. Sam zamek najlepiej podziwiać od strony rzeki Nogat.

Zamek krzyżacki w Malborku – inne atrakcje

Oprócz ciekawych gotyckich wnętrz i interesujących detali architektonicznych, w zamku zgromadzono bogatą kolekcję rzemiosła artystycznego, porcelany, broni i rzeźb. Na pewno nie można pominąć wystawy bursztynu. Znajduje się ona w przyziemiu skrzydła wschodniego Zamku Średniego. Uchodzi za jedną z największych i najlepszych tego typu ekspozycji na świecie. Warto rozważyć także nocne zwiedzanie zamku z iluminacjami, w towarzystwie przewodnika w stroju krzyżackim. Na pewno pozostawi niezapomniane wrażenie!

Informacje praktyczne

Muzeum czynne jest przez cały rok, od poniedziałku do niedzieli, w godzinach 9.00-16.00. Ale uwaga: w poniedziałki można zwiedzać jedynie tereny zamkowe na dziedzińcu, gdyż wnętrza i wystawy są zamknięte. Zwiedzanie zamku trwa około 3 godzin i odbywa się przewodnikiem lub audioguidem. Jeżeli podróżujecie indywidualnie – opcja ze słuchawkami będzie wystarczająca. W sezonie letnim panuje duży ruch turystyczny, zatem warto rozważyć wcześniejszy zakup biletu online. Oszczędzi to niepotrzebnych frustracji podczas stania w kilometrowej kolejce. Na terenie zamku nie ma możliwości zaparkowania auta, jednak w pobliżu można znaleźć płatne miejskie i prywatne parkingi.

Inne zamki krzyżackie

Przed powrotem do Gdańska proponuję nieco zjechać z trasy i obejrzeć inne krzyżackie zamki, jak Sztum, Kwidzyn czy Gniew. Pomogą spojrzeć szerzej na tematykę budownictwa gotyckiego i uzupełnić wiedzę historyczną. Na Mazurach warto też zobaczyć zamki krzyżackie. Między innymi zamek w Kętrzynie, Nidzicy, albo Działdowie. Również w Działdowie w ratuszu znajdziecie ,muzeum opowiadające o historii państwa krzyżackiego.

Tekst & Foto: Izabela Frankowska