Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku

Położony na skarpie pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku powstał w latach 1900-1902. Pisarz traktował go jako letnią rezydencję. Budynek otacza park krajobrazowy w stylu angielskim, a wiedzie doń piękna aleja lipowa.

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku – co można tu zobaczyć?

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku warto zobaczyć. Na parterze znajduje się odtworzone mieszkanie pisarza, a w nim gabinet, salon, jadalnia, palarnia. Jest też sypialnia z galerią portretów rodzinnych, kolekcją broni. W muzeum znajdują się też trofea myśliwskie, które podkreślają łowcze pasje autora „W pustyni i w puszczy”.

Na piętrze znajduje się wystawa biograficzno – literacka. Niegdyś były tu pokoje dla dzieci i gości. Obecnie zobaczycie w tym miejscu największą w Polsce kolekcję albumów i adresów jubileuszowych.

Muzeum Henryka Sienkiewicza posiada również bibliotekę, w której doliczycie się (jak zechcecie) 3500 woluminów. Wśród nich książki opatrzone autografem pisarza lub jego pieczątką. Niektóre posiadają na marginesach uwagi skreślone ręką autora, a jeszcze inne dedykacje od tłumaczy.

Elewację frontową budynku zdobi stiukowa dekoracja przedstawiająca herb Sienkiewicza, a wieńczy figura husarza, stanowiąca nawiązanie do Trylogii. Bryłę budynku Bryłę urozmaicają ryzality, wykusz oraz okrągła wieża, z której roztacza się wspaniały widok na okolicę.

Trochę historii Oblęgorka

Nie wiadomo jak odległych czasów sięga historia Oblęgorka. Pierwsze wzmianki o tej wsi pochodzą z XVI wieku, kiedy to Oblęgorek wraz z innymi okolicznymi wioskami, należał do Hieronima Odrowąża, główny folwark był natomiast współwłasnością Adama Śladkowskiego i Katarzyny Wolskiej.

W miarę upływu lat majątek podupadał. W roku 1619 stał się własnością magnackiej rodziny Tarłów. Później mieszkali tu jeszcze inni właściciele, których nie będziemy tu po kolei wyliczać. Wreszcie na przełomie XIX i XX wieku kupcem majątku stał się cały naród polski, który podarował go Henrykowi Sienkiewiczowi.

Pałacyk Henryka Sienkiewicza – majątek ziemski

Całość 18 lipca 1900 roku kosztowała 51 249 rubli i 59 kopiejek. Kiedy 22 grudnia wręczano pisarzowi akt własności, w Oblęgorku trwały intensywne prace, które ciągnęły się jeszcze cały rok 1901.

Do istniejących budynków dobudowywano część pałacową według projektu Hugona Kudera. Każdego dnia przy robotach ziemnych, mularskich, ciesielskich i ogrodniczych pracowało tu około stu robotników.

Pisarz Henryk Sienkiewicz po raz pierwszy zobaczył Oblęgorek w czerwcu 1901 roku. Przybył wtedy incognito, a wrażenie, które odniósł, było bardzo dobre i to utwierdziło go ostatecznie w przekonaniu, że osiedli się w Oblęgorku na stałe.

Noblista napisał tutaj kilka swoich dzieł, np. powieści „W pustyni i w puszczy” i „Na polu chwały”, nowelę „Dwie łąki”, a także fragmenty niedokończonych Legionów.

Wyjazd pisarza i lata międzywojenne

Oblęgorski dzień powszedni nie był jednak sielanką. Wprawdzie wioskę otaczały malownicze widoki, powietrze zaś, jak stwierdził Sienkiewicz było „prawie górskie”, ale odległość od najbliższej stacji kolejowej i od szosy utrudniała kontakt ze światem, zwłaszcza w porze roztopów. Do tego dochodziły problemy z ogrzaniem pałacyku.

Jeszcze w roku 1902 zapadła decyzja o tym, że mieszkać przez cały rok tu niepodobna. Autor Trylogii, mimo najlepszych chęci, musiał ponownie wynająć mieszkanie w Warszawie, a Oblęgorek przeznaczyć na rezydencję letnią. Ostatecznie w drugiej połowie sierpnia 1914 roku udał się z rodziną do Szwajcarii, gdzie zmarł.

Po śmierci pisarza, w 1917 roku do Oblęgorka powróciła żona pisarza – Maria z Babskich i ona gospodarowała tu do roku 1925. Wobec pogarszającego się stanu zdrowia wyjechała do Krakowa, gdzie również wkrótce zmarła. W majątku zamieszkał Henryk Józef Sienkiewicz wraz ze swoją żoną Zuzanną z Cieleckich. Tutaj urodziła się czwórka wnuków pisarza.

II wojna światowa i partyzanci

W czasie drugiej wojny światowej w pałacu schronienie znajdowali partyzanci z grupy Wilka. Za ich ukrywanie rodzina pisarza dwukrotnie stanęła w obliczu ogromnego zagrożenia. Po raz pierwszy syn pisarza Henryk Józef Sienkiewicz został wraz z żoną aresztowany 2 lutego 1940 roku.

Dziedzica Oblęgorka wypuszczono po trzech tygodniach, jego żonę nieomal po dwóch miesiącach. Drugi raz, w czerwcu 1944 roku aresztowano Henryka Józefa Sienkiewicza, podejrzewając, że jest jednym z dowódców Armii Krajowej okręgu kieleckiego, co jednak nie było prawdą. Syna pisarza wykupiono z rąk Niemców. Na okup złożyli się m.in. oblęgorscy chłopi.

Na początku 1945 r. w pałacyku kwaterowali żołnierze Armii Czerwonej.

Zespół Pałacyku Henryka Sienkiewicza po roku 1945

29 marca 1945 roku, w wyniku reformy rolnej, przekazano rodzinie wydzielony z całego majątku fragment o powierzchni 49 ha. Uznano również prawo do posiadania pałacu, zabudowań gospodarczych i mebli, pod warunkiem, że nie są one objęte rejestracją Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Jednakże faktycznie dom zwrócono rodzinie dopiero w roku 1949. Do tego czasu istniała tu Państwowa Hurtownia i Wytwórnia Preparatów Ziołowych. Pokoje zamieniono na spichlerze, trzymano w nich również kury i świnie, dewastując wszystko, co się dało.

Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku – Muzeum Narodowe w Kielcach

Rodzinie w końcu oddano zabytek, ale mocno nadwyrężony i w wyniku braku środków potrzebnych na remont ciągle niszczejący. Nie wiadomo, które z dzieci Sienkiewicza wpadło na pomysł, że jedynym ratunkiem dla pałacu jest oddanie go państwu w celu utworzenia w nim muzeum. Jego tworzeniem zajęła się Aleksandra Dobrowolska – kustosz Muzeum Świętokrzyskiego. Natomiast Pierwszym kustoszem Oblęgorka była synowa Henryka Sienkiewicza – Zuzanna Sienkiewiczowa.

Kolejnym problem, który się pojawił, było wyposażenie wnętrz. Niewiele mebli pozostało po Henryku Sienkiewiczu, a te którymi dysponowano, nie przedstawiały się najlepiej. Sytuację uratowała Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego czyli popularna Cepelia, która podjęła się renowacji wszystkich mebli oblęgorskich.

Ogromnie dużo dworek w Oblęgorku zawdzięcza Ryszardowi Andruszkiewiczowi – prezesowi poznańskiego oddziału Cepelii, który nie poprzestał na meblach i postanowił, że spółdzielnia odtworzy na podstawie dokumentacji również lampy naftowe, jakich używał pisarz.

Z całej Polski od instytucji i placówek naukowych oraz od osób prywatnych napływały dary dla muzeum oraz pieniądze, dzięki którym można było zakupić rodzinne pamiątki, obrazy i inne przedmioty, którymi kiedyś wyposażony był pałac.

Portret Henryka Sienkiewicza podarowała muzeum jego córka Jadwiga Korniłowicz. Ostatecznie otwarcia muzeum dokonano 26 października 1958 roku.