Miasto Chełm – zabytki, podziemia i …co jeszcze?

Miasto Chełm – skąd nazwa?

Warto pamiętać, że miasto Chełm piszemy przez „ch”, podczas gdy nakrycie głowy przez samo „h”. Nazwa miasta pochodzi od staropolskiego określenia wzgórza. Rzeczywiście tutejsza starówka leży u podnóża wysokiego pagóra. Natomiast na jego szczycie znajduje się pradawne grodzisko oraz biała katedra z wolno stojącą dzwonnicą. Cały ten zespół z kilkoma wieżami i zabudowaniami klasztoru przypomina trochę wschodni kreml. Do kompleksu prowadzi od strony przedmieścia wysoka brama Uściłuska. To ponoć najstarsza zachowana budowla w Chełmie. Na tyłach kościoła zobaczycie interesujący ogród różańcowy, a na stokach park miejski. Z jego alejek podziwiać można widoki na miasto i jego okolice. .

Tradycje stołeczne

Niegdyś Chełm był stolicą księstwa ruskiego założonego przez Daniela Halickiego, bardziej znanego jako fundatora Lwowa. W 1253 roku książę wołyński został za sprawą bulli papieża Innocentego IV koronowany w Drohiczynie na króla Rusi. W tym czasie były to tereny na których krzyżowały się wpływy katolickiej Polski i Węgier z pogańskimi Litwinami oraz Mongołami. Z zamku Daniela ostał się tylko ziemny kopiec na wzgórzu katedralnym. Natomiast drugi raz Chełm zgłosił swoje ambicje stołeczne w okresie PRL-u jako pierwsze miasto Polski Ludowej, gdzie wg legendy 22 lipca 1944 roku wydrukowano i ogłoszono Manifest PKWN (w rzeczywistości dokument ten wydano w Moskwie). Przedwojenny gmach Dyrekcji Kolei stał się pierwszą siedzibą powojennego rządu, aczkolwiek dość szybko urzędy te przeniesiono do większego Lublina. Dziś mieści się tutaj starostwo powiatowe.

Zabytki Chełma

Rynek Chełma to w zasadzie rozszerzenie Lubelskiej – głównej ulicy miasta. Obecnie nosi nazwę lokalnego działacza społecznego, krajoznawcy, pierwszego prezesa tutejszego oddziału PTK doktora Edwarda Łuczkowskiego. Na środku placu znajduje się zabytkowa drewniana studnia. Zabudowa wokoło jest natomiast nowa, dawna drewniana bądź spłonęła w pożarach, bądź została wyburzona. Najpiękniejszym kościołem Chełma jest stojąca przy rynku późnobarokowa świątynia pod wezwaniem Rozesłania Apostołów. Jej wnętrze to wspaniałe malowidła ścienne, bogate ołtarze i złote posągi. Na zachód od rynku znajduje się mniejszy klasztorny kościół franciszkanów pod wezwaniem św. Andrzeja, a poniżej wzgórza elegancka cerkiew prawosławna św. Jana Teologa.

Miasto Chełm – Podziemia

Największą atrakcją Chełma są jednak ciągnące się pod starówką korytarze dawnej kopalni kredy. W dawnych czasach większość tutejszych mieszczan prowadziło eksploatację białego kamienia tworząc chaotyczny labirynt komór i korytarzy na kilku poziomach. Po II wojnie światowej pokłady kredy zaczęto eksploatować na skalę przemysłową w okolicach miasta lokalizując tutaj cementownię. Dopiero w latach 70-tych po zapadnięciu się jednej z ulic w centrum miasta podjęto prace restauracyjne i udostępniono turystom fragment starych podziemi. Trasa z przewodnikiem zajmuje obecnie około godzinę. W jej czasie wędrujemy oryginalnymi białymi korytarzami oglądając liczne wystawy i diaporamy. W jednej z komór czeka nas spotkanie z Bieluchem – duchem tutejszych podziemi, podobno sympatycznym, choć trochę złośliwym. Jego wizerunek znaleźć można na popularnym serku produkowanym w tutejszej mleczarni.

Inne ciekawostki Lubelszczyzny

Jeśli chcielibyście zwiedzić inne zakątki Lubelszczyzny polecamy wycieczkę na Roztocze. Między innymi do Zwierzyńca, Szczebrzeszyna i Krasnobrodu.

Tekst i foto: Tomasz Zapała

Wszystkich miłośników podróżowania i zwiedzania zapraszamy także na forum: http://www.turystycznie-forum.pl/index.php