Archikatedra w Poznaniu

Archikatedra w Poznaniu na Ostrowie Tumskim

Archikatedra w Poznaniu jest jednym z najstarszych zabytków sakralnych w Polsce. Rolę najważniejszego kościoła diecezji pełni najdłużej w naszym kraju czyli od roku 968. Dokładna nazwa tej świątyni brzmi Bazylika Archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu. Znajduje się na wyspie zwanej Ostrów Tumski (to niemal tak samo jak katedra we Wrocławiu).

Istnieją spory czy chrzest Mieszka I odbył się na Ostrowiu Lednickim czy w Poznaniu. Natomiast pewne jest, że w opisywanym tu kościele znajdziecie między innymi groby najstarszych polskich władców od aż do Kazimierza Odnowiciela. Świątynia powstała w stylu gotyckim, który w kolejnych wiekach był „zepsuty” poprzez dodawanie elementów z innych epok architektonicznych. Lata II wojny światowej poczyniły tu spore zniszczenia, ale wbrew pozorom wyszło to katedrze na dobre bowiem wraz z odbudową przywrócono jej dawne, piękne gotyckie kształty.

Trochę historii katedry poznańskiej

Pierwsze zapisy o budowie tutejszej świątyni wskazują na wiek dziesiąty. Podana wyżej data 968 jest rokiem ustanowienia diecezji. Kościół powstał kilkanaście lat później. Na początku wyglądał zupełnie inaczej niż obecnie. Były tu trzy nawy i jedna wieża, a budynek reprezentował styl romański. Druga wieża urosła ponad sto lat później, a gotyk pojawił się dopiero w wieku czternastym. Ale później też raz po raz „doklejało się” coś nowego. Na przykład wieniec bocznych kaplic. Tak jak pisaliśmy wyżej zdarzały się również dobudówki barokowe i klasycystyczne. Po zniszczeniach z lat wojennych (1939 – 45) ponownie do użytku wiernych obiekt oddano w roku 1956.

Architektura i wystrój

Katedra ma 72 metry długości i 36 metrów szerokości. Na zewnątrz charakterystycznym elementem jest aż 5 wież. Natomiast w środku do najcenniejszych dzieł w wystroju należy zabytkowy poliptyk (ołtarz szafowy) z przełomu piętnastego i szesnastego wieku, który znajdziecie w prezbiterium.

W przeciwieństwie do kościołów barokowych te gotyckie nie mają nadmiaru zdobień i na pierwszy rzut oka wyglądają na bardziej surowe. Ale jak dobrze przyjrzycie się to zauważycie cenne gotyckie rzeźby, a także piękną ambonę i chrzcielnicę (osiemnastowieczne). Witraże i organy są nowoczesne lecz także ładne. Jest również trochę nagrobków i epitafiów.

Kaplice boczne w znacznej części uniknęły zniszczeń wojennych. Dzięki temu ich wygląd i wystrój w większości jest oryginalny. Kaplic tych jest kilkanaście i wszystkie warte chociaż chwilowego zatrzymania i obejrzenia. Chociaż na największą uwagę zasługuje kaplica złota z mauzoleum Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Natomiast w kaplicy Świętego Krzyża zwróćcie uwagę na nagrobek Górków – podobno najlepsze dzieło renesansowej rzeźby w Wielkopolsce. Wykonał go w 1574 roku Hieronim Canavesi.

W podziemiach katedry znajdują się nagrobki poznańskich biskupów, a także szczątki dawnych romańskich murów katedry poznańskiej.

Co w pobliżu?

Niedaleko katedry możecie zwiedzić Muzeum Archidiecezjalne. Stoi też tam między innymi mały gotycki kościół Najświętszej Maryi Panny i nowoczesna placówka kulturalna zwana Bramą Poznania.